W okresie od kwietnia do listopada 2015 r. Stowarzyszenie Bona Fides z Katowic prowadziło monitoring wdrażania budżetu obywatelskiego w Boguchwale. Uwaga podczas monitoringu skupiona była głównie na drugiej edycji budżetu realizowanej w 2015 r., choć w niektórych przypadkach analizie poddano także pierwszą edycję z 2014 r.
Obserwując organizację budżetu obywatelskiego w Boguchwale można wysnuć wniosek, że bardziej przypomina on procedurę administracyjną, niż proces włączenia mieszkańców w decydowanie o losach miasta. Takie rozwiązanie jest sprzeczne z istotą budżetu obywatelskiego, który przecież z natury swojej ma oddawać decyzję o przeznaczeniu części pieniędzy z budżetu miejskiego właśnie w ręce mieszkańców.
Na minus trzeba zaliczyć zbyt szybkie przeprowadzenie całości procedury. Takie tempo spowodowało chaos komunikacyjny. Zarządzenie burmistrza w sprawie wprowadzenia Budżetu Obywatelskiego opublikowane zostało w Biuletynie Informacji Publicznej 12 listopada, kiedy termin składania wniosków upływał 3 listopada, czyli ponad wcześniej. Z kolei już 13 listopada zostały podane wyniki.
Takie podejście może prowadzić do sytuacji, że urzędnikom zostanie zarzucony brak uczciwości. Opublikowanie wyników dzień po zarządzeniu o wprowadzeniu budżetu obywatelskiego, może wywoływać odczucia, że wyniki były już z góry znane. Oczywiście tak nie było, ale przyjęte rozwiązanie może generować takie opinie, zwłaszcza że jakość informowania o postępie działań także nie była idealna – mówi Marcin Germanek koordynator projektu „Skontroluj jak działa budżet obywatelski w twojej gminie. Urzędnicy powinni do wszystkiego przygotować się w odpowiednim czasie. Często zarzucamy im opieszałość, ale w tym przypadku pośpiech jest złym doradcą – dodaje Germanek.
Autor raportu zwraca także uwagę na fakt, że proces przygotowany w Boguchwale nie angażuje mieszkańców na etapie określenia zasad jego prowadzenia. Można go zatem uznać, za narzędzie przygotowane dla obywateli przez urzędników a nie wspólnie przez obie strony. Ponadto regulamin procesu nie zawiera żadnych odniesień do etapu realizacji projektów. W związku z tym, nie wiadomo, co tak naprawdę dzieje się z wybranymi inwestycjami.
Pewne plusy także się znalazły. Na pewno pozytywnym aspektem jest wymóg uwzględnienia przez wnioskodawców dokumentów strategicznych dla rozwoju gminy. Jest to dobry przykład traktowania budżetu obywatelskiego, jako narzędzia rozwoju wspólnoty a nie tylko chwilowej mody. Dobrą praktyką w procesie pracy nad budżetem obywatelskim jest dopuszczenie różnych form zgłaszania wniosków, w tym poprzez email. Z pewnością osobom młodym ułatwia to włączenie się w działania. Cennym przykładem promocji budżetu obywatelskiego są proste infografiki, przedstawiające podstawowe zasady zgłaszania projektów.
Organizując kolejne edycje budżetu obywatelskiego warto wprowadzić zmiany, które bardziej otworzą całą procedurę na mieszkańców. Najważniejszymi rekomendacjami dla Zduńskiej Woli są:
- upublicznienie efektów pracy zespołu ds. budżetu obywatelskiego celem upublicznienie efektów pracy zespołu ds. budżetu obywatelskiego
- utworzenie oddzielnej strony internetowej lub rozbudowę zawartości poświęconej jej zakładki
- zadbanie o informowanie mieszkańców o stanie realizacji inwestycji przez nich wybranych
- stworzenie harmonogramu całej procedury budżetu obywatelskiego i zamieszczeniu jej w regulaminie
- wydłużenie całości procedury budżetu obywatelskiego.
Całość procedury pod kątem administracyjnym została przeprowadzona poprawnie. Po wdrożeniu wszystkich proponowanych w raporcie Stowarzyszenia Bona Fides ulepszeń, budżet obywatelski w Boguchwale ma szanse stać się takim, który rzeczywiście przyczyni się do włączenia mieszkańców do procesu decyzyjnego o kierunku działania miasta.
