Sen odgrywa istotną rolę w stanie naszego zdrowia i samopoczucia przez całe życie. Wystarczająca ilość dobrego snu może pomóc w ochronie zdrowia psychicznego, zdrowia fizycznego, jakości i bezpieczeństwa naszego życia. To jak czujemy się na jawie zależy częściowo o tego, jak śpimy. Podczas snu organizm wspiera prawidłowe funkcjonowanie mózgu i całego organizmu. U dzieci i młodzieży sen wspomaga także wzrost i rozwój.
Szkody wynikające z niedoboru snu mogą wystąpić w jednej chwili (tak jak np. wypadek samochodowy) lub szkodzą w dłuższej perspektywie czasu. Na przykład niedobór snu podnosi ryzyko wystąpienia niektórych przewlekłych problemów zdrowotnych. Ma on również wpływ na myślenie, reagowanie, pracę, uczenie się i na relacje z innymi.
Zdrowe funkcjonowanie mózgu i samopoczucie.
Sen pomaga w prawidłowej pracy naszego mózgu. Podczas, gdy śpimy nasz mózg przygotowuje się na następny dzień. Tworzą się nowe połączenia - synapsy - które pomagają w przyswajaniu wiedzy i zapamiętywaniu informacji. Badania pokazują, że dobry sen poprawia wyniki w nauce. Gdy uczymy się matematyki, gry na fortepianie, tańca lub prowadzenia samochodu, sen pomaga wzmocnić naukę i umiejętność rozwiązywania problemów. Sen wspomaga także skupienie, podejmowanie decyzji i bycie kreatywnym. Powiedzenie: "Prześpij się z problemem" nie jest więc wyssane z palca.
Udowodniono, że niedobór snu zmienia aktywność w niektórych częściach mózgu. Osoby niewyspane mają problemy z podejmowaniem decyzji, rozwiązywaniem problemów, kontrolowaniem własnych emocji i zachowań oraz radzeniem sobie ze zmianami. Brak snu zwiększa ryzyko depresji, samobójstw i ryzykowanych zachowań.
Dzieci i młodzież, które nie wysypiają się prawidłowo mają problemy w kontaktach z rówieśnikami. Mogą czuć się przygnębione, być impulsywne, mieć wahania nastroju i brak motywacji. Często narzekają na brak koncentracji, a w szkole uzyskują niższe oceny.
Zdrowie fizyczne.
Sen odgrywa ważną rolę w zdrowiu fizycznym. Na przykład spanie jest zaangażowane w gojenie i naprawę serca i naczyń krwionośnych. Ciągły niedobór snu jest związany ze zwiększonym ryzykiem chorób serca, nerek nadciśnieniem, cukrzycą i udarem. Zwiększa się również ryzyko otyłości. Badania wykazały, że wśród nastolatków, którzy utracili jedną godzinę snu, wzrosły szanse na otyłość. Dotyczy to wszystkich grup wiekowych.
Sen pomaga utrzymać zdrową równowagę hormonów, które sprawiają, że czujemy się głodni (greliny) lub najedzeni (leptyny). Gdy jesteśmy niewyspani, poziom greliny idzie w górę, a poziom leptyny spada. To sprawia, że czujemy się bardziej głodni niż kiedy jesteśmy wypoczęci.
Sen wpływa również na reakcje organizmu na insulinę - hormon, który kontroluje poziom glukozy we krwi. Niedobór snu powoduje wzrost poziomu cukru we krwi, co może zwiększać ryzyko zachorowania na cukrzycę.
Stały prawidłowy sen wspiera wzrost i rozwój. Głęboki sen powoduje, że organizm uwalnia hormon wzrostu. Hormon ten zwiększa także masę mięśniową i bierze udział w regeneracji tkanek u dzieci, młodzieży i dorosłych. Sen odgrywa rolę w osiągnięciu dojrzałości płciowej i płodności.
Nasz układ odpornościowy jest zależny także od jakości snu. System ten chroni organizm przed obcymi i szkodliwymi substancjami. Przewlekły niedobór snu może zmienić sposób, w jaki układ odpornościowy reaguje. Na przykład, gdy jesteśmy często niewyspani mamy problem z zwalczeniem zwykłych infekcji.
Wydajność w ciągu dnia i nasze bezpieczeństwo.
Wystarczająca ilość jakościowego snu pozwala dobrze funkcjonować przez cały dzień. Ludzie, którzy cierpią na chroniczne niewyspanie są mniej wydajni w pracy i w szkole. Zajmuje im więcej czasu na podstawowe czynności, mają wolniejszy czas reakcji i popełniają więcej błędów. Po kilku bezsennych nocach - nawet przy utracie zaledwie 1-2 godzin snu - zdolność do normalnego funkcjonowania spada tak, jakbyśmy nie spali od dwóch dni!
Brak snu może prowadzić do mikro snu. Mikro sen to krótkie chwile snu, które pojawiają się, gdy jesteśmy obudzeni (na jawie). Nie możemy kontrolować mikro snu i często nie jesteśmy go świadomi. Na przykład, czy kiedykolwiek prowadziliście auto, a potem nie pamiętaliście podróży? Jeśli tak, to doświadczyliście wtedy mikro snu. A czy zdarzyło wam się np. słuchać wykładu, by po czasie zorientować się, że nie pamiętacie o czym kilka minut temu mówił wykładowca? To też mogło być doświadczenie mikro snu.
Niektórzy ludzie nie są świadomi zagrożeń związanych z niedoborem snu. W rzeczywistości nawet nie zdają sobie sprawy, że na to cierpią. Przy ograniczonej lub niskiej ilości snu uważają, że dobrze funkcjonują. Weźmy kierowców, którzy czują się zdolni do jazdy pomimo problemów ze spaniem. Badania wykazały, że niedobór snu wpływa na zdolność kierowania pojazdem tak samo, jak alkohol. Szacuje się, że senność kierowcy jest czynnikiem około 100.000 wypadków drogowych każdego roku, w wyniku czego wiele ludzi straciło życie.
Kierowcy nie są jedynymi, którzy dotknięci są niedoborem snu. To wpływa na ludzi z wielu grup pracy: pracownicy służby zdrowia, piloci, studenci, prawnicy, mechanicy. W rezultacie brak snu nie jest szkodliwy tylko na poziomie indywidualnym, ale także może doprowadzić do uszkodzeń na dużą skalę. Np. niewyspanie odgrywa rolę w błędach ludzkich związanych z tragicznymi wypadkami, takimi jak: uziemienie dużych statków, katastrofy lotnicze i kolejowe czy stopnienie reaktorów jądrowych.
Podsumowując: warto popracować nad jakością i długością własnego snu. Wyspany człowiek czuje się pełen energii, ma dobre samopoczucie, jest zdrowszy. Bagatelizując tę strefę swojego życia narażamy na negatywne skutki siebie i otoczenie.
Artykuł został przygotowany przez firmę Koło produkującej materace lateksowe, materace piankowe, termoelastycze i inne.
